I Didactica

Didáctica de la Comunicación - Laat Je Zien

In 2013 is de Guía de la didáctica de la comunicación geschreven door Marianne Koeman verschenen in Bolivia met de hulp van Mercedes Valdivia en haar team van Wisllita in La Paz. Dit is een gids waarmee docenten zichzelf kunnen trainen in het toepassen van een werkstructuur en werkvormen die samen de methodologie Laat Je Zien zijn. Veel praktijk voorbeelden in het boek zijn gemaakt in samenwerking met de docenten Mercedes Valdivia, Hernán Ayala, Rosario Ústariz en Nancy Siñani. Ook zijn ervaringen uit voorbeeldlessen gegeven door Marianne Koeman in dit boek terecht gekomen.

De methodologie geeft ruimte aan persoonlijke ontwikkeling, gesproken en geschreven taal, spel, beweging, verbeelding en presentatie in samenhang met alle vakken die in het reguliere onderwijs aan bod komen. De eigen ervaring staat centraal.

In het proces van de Didáctica wordt de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers op maat ondersteund. Het gaat om ontwikkeling in een breed perspectief waar zowel aandacht is voor cognitieve vaardigheden verbonden aan de diverse vakinhoudelijke kennis als de emotionele ontwikkeling op persoonlijk niveau en als persoon in relatie tot de groep en de wereld om de persoon heen. Vanuit dit perspectief op onderwijs en ontwikkeling is er een structuur of framework ontwikkelt waarin aan alle aspecten aandacht kan worden gegeven.

Marianne Koeman (sociaal psycholoog) is werkzaam geweest als gz-psycholoog in een eigen praktijk en als therapeut bij FEGS, een ggz instelling in New York. Op dit moment is werkt zij als coach, trainer en ontwikkelaar in het onderwijs en de zorg.

Hernán Ayala Huarachi

Hernán is docent scheikunde, natuurkunde en biologie. Hij heeft ervaring met doceren op basisschool niveau en in het voortgezet onderwijs. Vanaf 2000 is hij betrokken bij de trainingen voor docenten in Bolivia. Eerst als student pedagogiek en later als mede-ontwikkelaar en trainer. Nog altijd traint hij docenten in het gebruik van de Didáctica (Laat Je Zien). In Bolivia is de Didáctica verschillende keren ingepast in de nieuwe onderwijs visie van het Ministerie van Onderwijs. Hernán heeft dit op technisch-pedagogisch niveau uitgedokterd en aanpassingen voorgesteld.

Tijdens een training aan meer dan 100 studenten aan de pabo van La Paz heeft Hernán een lesinhoud over sexualiteit geïntroduceerd op basis van het raamwerk van de Didáctica. De studenten gingen er heel enthousiast mee aan de slag en het toch kwetsbare maar belangrijke thema kreeg een open en lichte vorm waarin allerlei ervaringen gedeeld konden worden en er een dieper begrip ontstond voor het belang van dit thema bij de studenten. Tegelijkertijd realiseerden de studenten dat ze met de werkvormen en het raamwerk van de Didáctica zelf les konden geven aan hun leerlingen ook als het minder eenvoudige thema's betreft. De betrokkenheid en helderheid van Hernán als docent creëert voor zijn studenten en leerlingen altijd een betekenisvolle ervaring.

Nancy Siñani

In 2000 nam Nancy voor het eerst deel aan een training in de Didáctica. Ze was onderdeel van een betrokken groep docenten (19) die een eigen training hadden georganiseerd en mij hadden uitgenodigd. Onderdeel van de training waren voorbeeldlessen bij iedere docent in de klas. Zo kwam ik bij Nancy in de les. De leerlingen waren groep 1 tot en met groep 4 leeftijden bij elkaar. Het samenwerken was een tweede natuur en iedereen kreeg een moment om gezien te worden in de les.

Nancy bleek een tomeloze inzet te hebben voor haar leerlingen, altijd positief met veel humor, inventief opzoek naar oplossingen om de lesstof voor iedere leerling toegankelijk te maken. Haar leerlingen kwamen uit gezinnen met een sociaal complexe achtergrond. Nancy bedacht allerlei oplossingen om lesmateriaal te verzamelen met haar leerlingen. Zo verzamelden ze lege verpakkingen met allerlei teksten en letters. Ze had grote jutezakken in de klas met deze verpakkingen die ze samen met de leerlingen gewassen had. Als de leerlingen op school kwamen konden ze gaan oefenen met lezen met deze verpakkingen. Ze komen er spelletjes mee verzinnen. Als de les dan startte kregen de leerlingen de kans om hun zelf bedachte spel te presenteren en dan kon iedereen even meespelen. Haar leerlingen gingen zo nieuwe spannende verpakkingen die er nog niet waren verzamelen. Telkens blij met weer nieuwe aanwinsten. Nancy kocht van haar eigen geld scharen en plakband en zo maakten ze weer nieuwe teksten van de letters van de verpakkingen.

In eerste instantie viel Nancy op door haar bereidheid om aan alle activiteiten mee te doen en deel te zijn van een team dat mee ging om bij andere trainingen te assisteren. Later bleek dat Nancy door haar originele kijk op ontwikkeling en onderwijs makkelijk kon werken met allerlei groepen en heeft ze regelmatig zelf trainingen en presentaties verzorgd op basis van de Didáctica. Haar ervaringen droegen bij tot aanscherpen van de Didáctica en zijn van grote waarde. Haar leerlingen wonnen regelmatig regionale wedstrijden lezen en schrijven.

Rosario Ústariz

De allereerste plek waar trainingen in wat later Didáctica de la Comunicación is gaan heten werden georganiseerd was de basisschool Soledad Rivas Vda. de Mercado in Vinto, Cochambaba. Rosario is docent op deze school en heel betrokken geraakt bij de trainingen. Zij heeft een heel rustige en betrokken houding waardoor haar leerlingen vertrouwen en ruimte voelen om als vanzelf eigen ervaringen te delen. Tijdens het eerste jaar van de training op haar school bij Rosario in de les ontstond ruimte om in alle rust teksten te bespreken met alle leerlingen tegelijk. Het was een magische ervaring om te zien dat leerlingen die eerder niet zo betrokken waren bij hun leren ineens trots werden op hun eigen teksten en verhalen. Jaar in jaar uit heeft Rosario samen met haar leerlingen gewerkt met de Didáctica en zo telkens waardevolle feedback gegeven over het raamwerk en de werkvormen.

Daarnaast maakte Rosario deel uit van het eerste team dat trainingen voor andere docenten verzorgde op uitnodiging. Zo heeft zij samen met een aantal collega's van Soledad Rivas gedurende een heel jaar geheel belangeloos docenten van de school Carmen Rosas in Vinto getraind door voorbeeldlessen in de klas te komen geven.