Bereid af

Afsluiting

De afsluiting bestaat uit een aantal deelactiviteiten. Iedere keer bepaalt de docent het tijdsinterval en hoe veel aandacht er gaat naar naar ieder onderdeel van het afsluiten. Het is belangrijk om stil te staan bij ervaringen van de deelnemers in de praktijk na een proces met nieuwe inzichten en/of vaardigheden.

De docent heeft de keuze over de wijze waarop geëvalueerd gaat worden. Dit kan door de deelnemers kort te vragen in een zin op te schrijven wat ze van de les meenemen, een soort slogan voor zichzelf te bedenken. Het kan ook door de leerlingen een woord te laten kiezen dat voor hen belangrijk is als ze terug denken aan de les. Uitgebreider evalueren kan met een een vragenlijst. Hiervoor zijn verschillende apps beschikbaar. De docent kan dit voorbereiden maar het kan ook een opdracht zijn voor een wisselende groep deelnemers, evaluatieteam, of een opdracht die gedeeld wordt door een aantal groepjes deelnemers, teams. Belangrijk is deze teams zo samen te stellen dat iedereen er ervaring mee kan op doen.

Reflecteren is meer filosofisch van aard. Dit kan worden gedaan met de hele groep in een kring of in teams van twee of vier of individueel. De keuze is aan de docent en is onder andere afhankelijk van het niveau van de deelnemers en de tijd die beschikbaar is.

Evalueren

Evalueren kan door aan de hand van een aantal vragen de deelnemers te laten kijken en onderzoeken wat ze hebben gedaan en meegemaakt. Het instrument hiervoor kan de docent maken in samenspraak met de deelnemers. Een voorbereide basislijst van vragen is het uitgangspunt. Gedurende het evaluatieproces kan deze worden aangepast.

In het hele proces zitten elementen die versterkend zijn voor de autonomie, voor gevoel van competentie en verbinding met anderen. Deze elementen worden in de zelfdeterminatie-theorie beschreven als kernpunten van welbevinden (Deci & Ryan, 1991).

Na een evaluatie is het mogelijk om te komen tot een reflectie over de betekenis van het proces en de inhoud.

Reflectie

In de reflectie op de stappen uit de drieluik word je bewust van je oordelen en de uitwerking die deze oordelen hebben op een situatie. Neem je oordeel niet als waarheid aan maar als uitgangspunt. Laat twijfel toe, leer dat je ieder moment weer een nieuwe kijk kunt ontwikkelen op ervaringen mensen, situaties en kennis.

Deze manier van werken activeert de deelnemers om samenhang en verbinding te zien tussen dagelijkse eigen ervaringen en kennis. Andere voorbeelden van vragen die de docent de deelnemers zichzelf kan laten stellen zijn: hoe kan nieuwe kennis jouw nieuwe ervaringen beïnvloeden? Wil je meer weten? Voer je een taak uit en denk je erover na?

Reflecteren, met name in groepsverband, verhoogt de intrinsieke motivatie om kennis te verwerven en vervolgens toe te passen tijdens het uitvoeren van een taak. Dit stimuleert het leven-lang-leren (Lifelong learning, Jarvis, P., 2007).

Na aandacht voor evaluatie en reflectie is het tijd om door te gaan en ontstaat er vaak vanzelf een nieuw onderwerp voor een volgende cyclus.

Nieuwe Cyclus

Het proces van Laat Je Zien is als een cirkel te zien. Aan het einde van een proces ontstaan nieuwe vragen of interesses en daaruit kunnen nieuwe thema's naar voren komen om weer een nieuwe cirkel te starten.

De momenten voor Proef op de som, Evaluatie en Reflectie bieden kans tot overleg, uitwisseling van ervaringen naar aanleiding van de dagelijkse praktijk, opvattingen en gedachten. De resultaten van deze activiteiten kunnen meer of minder gepland of ongepland, afhankelijk van wat de docent heeft aangeboden, al bewust zijn bij de deelnemers.

Het kan zijn dat een nieuw onderwerp in een moeite door, op een natuurlijke manier zegt men wel eens, na een van de activiteiten Proef op de som, Evaluatie of Reflectie vanzelf naar voren komt.
Het kan zijn dat de docent leerlingen bewust naar aanleiding van de verschillende activiteiten laat nadenken of er nieuwe thema's zijn die ze belangrijk vinden om te gaan onderzoeken.