I Montessori

Leren voelbaar maken

Als een van de eerste pedagogen begreep en experimenteerde Maria Montessori met het leren via alle zintuigen. Veel materialen die zij ontwikkelde, maken het leren tastbaar en zichtbaar en bieden ook een ervaring met ruimtelijke ordening. Alle zintuigen krijgen een bewuste actieve rol bij het leren via beweging. Leerervaringen lopen op die manier via alle zintuigen. Dit maakt het leren zichtbaar, tastbaar en toegankelijk. Praten over wat je ziet, voelt, denkt en waarneemt, wordt vanzelfsprekender. Zo spelen woorden en communicatie een natuurlijke rol.

Een paar voorbeelden zijn letters van schuurpapier op zeer gladde ondergrond. Zo kun je de beweging van het schrijven van de letter oefenen. Je sluit je ogen en voelt de letter. Door de gesloten ogen komt er een andere concentratie terwijl je de letter voelt. De docent kan ook experimenteren met woorden leggen van letters die dan in schroefschrift gevoeld een woord vormen. Hoofdletters en kleine letters voelen is een spel en tegelijkertijd een leerervaring.

Zo bestaan er ook rekenstokken, kleurkaarten en veel andere les materialen.

Een praktijk voorbeeld:

Een jongen met een aangeboren alcohol deficiëntie

kon niet leren schrijven noch lezen. Via het spel van de gevoelde letters, terwijl hij zijn favoriete muziek zong met een standvastig ritme, lukte het hem uiteindelijk in ieder geval zijn eigen naam te schrijven. Het gaf hem een groot gevoel waarmee hij weer verder kon in zijn ontwikkeling. In dit voorbeeld komt duidelijk naar voren hoe beweging, ritme en leren zinvol gecombineerd de ontwikkeling goed kunnen ondersteunen dit is het eerste van de acht hoofd uitgangspunten van Maria Montessori, Movement and Cognition.

Acht hoofdelementen van het Montessori gedachtengoed zijn:

1. De impact van beweging op leren en cognitie; Leren en bewegen zijn onlosmakelijk verbonden
2. Keuze en ervaren controle; Het leven is gebaseerd op keuzes maken
3. Interesse wakker maken en leren gebaseerd op belangstelling die de leerling al heeft
4. Beloning en straf van buitenaf worden vermeden; Het belemmert intrinsieke motivatie
5. Leren met en van leeftijdsgenoten; Leren om elkaar te helpen en op elkaar te vertrouwen
6. Leren in een context; Verbanden tussen wat je leert en de realiteit waarin je leeft maakt leren rijker en dieper
7. Interactie met volwassenen; De afstemming van de volwassene op het kind/de leerling is waar het om gaat. Te weinig ondersteuning dan kan het kind/ leerling niet zinvol handelen en te veel inmenging zorgt er voor dat de creatieve impuls en daarmee het leren dooft
8. Ordening in de omgeving en de gedachten, het brein; Organisatie is de sleutel tot vrijheid bij werken. De klas is rustig, overzichtelijk en kinderen weten wat ze te wachten staat. Orde en voorspelbaarheid verlagen spanning, verhogen positieve gevoelens, bouwt onafhankelijkheid en versterkt een blije liefde voor het leren.

Een korte uitleg van ieder uitgangspunt staat op de website van Indiana Montessori Academy.